Choć często określeń celiakii i alergii na gluten używa się naprzemiennie, to te dwa schorzenia więcej dzieli niż łączy. Celiakia jest chorobą o podłożu genetycznym, przy czym może ujawnić się w każdym wieku (w okresie dorosłości ryzyko jej wystąpienia jest wyższe u kobiet). Trwa całe życie i polega na nietolerancji glutenu. Celiakii nie da się wyleczyć. Konieczne jest stosowanie odpowiedniej diety oraz wzmożona ostrożność w komponowaniu jadłospisu.
Zalecenia dietetyczne.
W przypadku nie przestrzegania dietetycznych zaleceń mogą pojawić się następujące objawy: niedobór żelaza, anemia, problemy z krzepnięciem krwi; wczesna osteoporoza, zapalenie stawów, zmniejszenie gęstości kości; problemy z wątrobą ( zapalenie, stłuszczenie, marskość), schorzenia tarczycy, trzustki, cukrzyca, a także zaburzenia neurologiczne (jak depresje, nerwice, schizofrenia, demencja, zaburzenia równowagi, oczopląs) oraz choroby płuc. Celiakia stanowi chorobę, której wykrycie wymaga szeregu specjalistycznych badań. Wstępne objawy są bowiem jedynie pretekstem do podjęcia diagnostyki. Gluten, zawarty m.in. z zbożach (jak pszenica, żyto, jęczmień), oraz produktach wysokoprzetworzonych, słodyczach, piwie, stanowi dla chorych dla celiakię o wiele większe zagrożenie niż alergeny.
Powikłania.
Może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych. Jeśli natomiast chodzi o uczulenie na gluten, to jego przebieg jest różny w zależności od wieku (zazwyczaj pojawia się już w okresie niemowlęcym lub wczesnodziecięcym). Szacuje się, że niemały odsetek populacji (nawet
do 20 %) to nosiciele wirusa odpowiedzialnego za alergię na gluten. Alergia nie rozwija się jednak u wszystkich – w grupie ryzyka są szczególnie niektóre kobiety w ciąży oraz osoby zakażone adenowirusem 12E1A. Wiele uczulonych dzieci mają szansę na dorosłe życie bez alergii. Reakcja alergiczna może nastąpić bezpośrednio po spożyciu pokarmu zawierającego gluten, lub 1 – 2 dni po tym. Im szybciej jednak pojawia się reakcja, tym gwałtowniej przebiega. Na ogół przy natychmiastowej reakcji mamy do czynienia z bólem brzucha, biegunką, brakiem łaknienia, wymiotami, migreną. Mogą występować również problemy z krzepliwością krwi, owrzodzenia jamy ustnej, niedobory żelaza i związana z nimi niedokrwistość. Dlatego istotne jest jak najszybsze po zaobserwowaniu pierwszych objawów postawienie diagnozy i wprowadzenie stosownych zmian w diecie.